Olijfbomen zijn overal in het Middellandse Zeegebied te vinden, maar alle olijven hebben zich specifiek aangepast aan de lokale omstandigheden. Het zijn zogenaamde cultivars en een daarvan is de Chemlali. De Chemlali staat ook wel bekend als de Chemlali van Sfax, wat al een duidelijke aanwijzing is voor zijn oorsprong. Sfax is een stad in Tunesië.
De Chemlali is de meest aangeplante olijfboom in Tunesië en dat is niet voor niets: de Chemlali heeft zich perfect weten aan te passen aan de waterschaarste. Zelfs onder de snikhete omstandigheden van de snikhete Sahara weet deze cultivar het nog steeds goed te doen. Doordat de temperaturen 's nachts tot het vriespunt kunnen dalen, is de Chemlali ook redelijk vorstbestendig. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat de Chemlali vrij zouttolerant is, wat eveneens een goede overlevingsstrategie is gebleken. Het is een zeer robuuste soort die al door de Feniciërs en Romeinen werd gewaardeerd om zijn heerlijke olijfolie.
De olijfbomen van Chemlali kunnen enorme afmetingen bereiken. Volgens verhalen kan één olijfboom per oogst wel twee miljoen olijven opleveren, die samen wel 1000 kilo kunnen wegen. Maar als je dan de rekenmachine erbij pakt en uitrekent hoeveel zo'n olijf per stuk moet wegen, kom je tot een ietwat verrassende conclusie: het is maar een heel klein olijfje.
Dat kleine formaat is natuurlijk makkelijk te verklaren, want een olijf is botanisch gezien een bes. Omdat de boom zeer zuinig met water omgaat, heeft de olijf zich ook moeten aanpassen en kan hij rijpen met weinig vruchtvlees rond de pit. Velen denken dat bessen zoet moeten zijn om vogels te verleiden ze op te eten, maar dat is niet de officiële definitie van een bes. Een bes is simpelweg een omhulsel om de pit te beschermen en dat geldt ook voor een olijf.
Overigens zorgt het chronische watergebrek er ook voor dat de Chemlali maar langzaam rijpt en uiteindelijk dieppaars verkleurt.
Het feit dat de Chemlali een beperkte omvang heeft, maakt het lastig om voldoende olijfolie te persen uit die overvloedige olijvenoogst. De extra vierge olijfolie van de Chemlali heeft een zachte, ietwat fruitige geur en smaak. Dat gaat samen met een aangenaam bittere smaak, gevolgd door een vertrouwd peperig gevoel achter in de keel.
Qua samenstelling zijn we kort, want Chemlali produceert ook supergezonde olijfolie met een gehalte van 55 tot 59 procent van het zeer gezonde oliezuur . Deze olijfolie is perfect voor dressings, maar kan ook gebruikt worden als bakolie. Al vind ik dat laatste een beetje zonde voor een goede olijfolie.